نگاهی بر موسیقی اصیل ایرانی در سال 1390

                             

موسیقی ما - محمدجواد صحافی: موسیقی اصیل ایرانی در سال 1390 تکانی بخود داد و بازار فروش آلبوم‌های هنرمندان موسیقی به دلیل انتشار آثار هنرمندان رونق یافت، آثاری که با آواز هنرمندان نام آشنایی چون محمدرضا شجریان، شهرام ناظری، حسام الدین سراج، همایون شجریان، موسیقی اصیل ایرانی را به تکاپو انداخت و هواداران را به سوی فروشگاه‌های موسیقی کشاند. اما در این میان دیگر بزرگان موسیقی نیز بیکار ننشستند و کنسرت‌های متعددی را در نقاط مختلف ایران زمین برگزار نمودند از پورناظری ها با همراهی علیرضا قربانی گرفته تا حسین علیزاده و شهرام ناظری و همایون شجریان با قمصری و کنسرت‌های سالیانه محمدرضا لطفی با همراهی گروه شیدا فعالیت‌هایی را در سطح کشور انجام داده و هموطنان عمدتا پایتخت‌نشین‌مان را خرسند نمودند و همچنان شهرستانی ها چونان سنوات گذشته در حسرت حضور در کنسرتهای اساتید بزرگ ماندند، موسیقی مان نیز چون سنوات گذشته از گزند اتفاقات ناگوار در امان نماند و حاشیه های تلخی برایش حادث گردید و عزیزانی نیز از میانمان رفتند، همانطور در نقطه مقابلش خبرهای خوش و مسرت‌بخشی نیزکه کم هم نبودند تجربه کردیم ، به امید آنکه در سال 91 ، با تجربه شکست ها و درس از ناکامی های گذشته در پی جبران بوده و سالی خوش و بدون اتفاقات و حواشی درد ناک برای موسیقی ایران زمین داشته باشیم نگاهی داریم بر آنچه که بر موسیقی ایران در سال 1390 گذشت ...

هر چه بود گذشت، خود را برای آینده بسازیم ...

موسیقی ما - محمدجواد صحافی: موسیقی اصیل ایرانی در سال 1390 تکانی بخود داد و بازار فروش آلبوم‌های هنرمندان موسیقی به دلیل انتشار آثار هنرمندان رونق یافت، آثاری که با آواز هنرمندان نام آشنایی چون محمدرضا شجریان، شهرام ناظری، حسام الدین سراج، همایون شجریان، موسیقی اصیل ایرانی را به تکاپو انداخت و هواداران را به سوی فروشگاه‌های موسیقی کشاند. اما در این میان دیگر بزرگان موسیقی نیز بیکار ننشستند و کنسرت‌های متعددی را در نقاط مختلف ایران زمین برگزار نمودند از پورناظری ها با همراهی علیرضا قربانی گرفته تا حسین علیزاده و شهرام ناظری و همایون شجریان با قمصری و کنسرت‌های سالیانه محمدرضا لطفی با همراهی گروه شیدا فعالیت‌هایی را در سطح کشور انجام داده و هموطنان عمدتا پایتخت‌نشین‌مان را خرسند نمودند و همچنان شهرستانی ها چونان سنوات گذشته در حسرت حضور در کنسرتهای اساتید بزرگ ماندند، موسیقی مان نیز چون سنوات گذشته از گزند اتفاقات ناگوار در امان نماند و حاشیه های تلخی برایش حادث گردید و عزیزانی نیز از میانمان رفتند، همانطور در نقطه مقابلش خبرهای خوش و مسرت‌بخشی نیزکه کم هم نبودند تجربه کردیم ، به امید آنکه در سال 91 ، با تجربه شکست ها و درس از ناکامی های گذشته در پی جبران بوده و سالی خوش و بدون اتفاقات و حواشی درد ناک برای موسیقی ایران زمین داشته باشیم نگاهی داریم بر آنچه که بر موسیقی ایران در سال 1390 گذشت ...

مروری بر آلبوم‌های موسیقی منتشره در سال 90
همانطور که بسیاری از علاقه‌مندان به آثار استاد شجریان پس از سالها در انتظار انتشار اثری در خور نام شجریان از ایشان بودند پس از انتشار، این آلبوم نتوانست آنطور که باید انتظار مخاطبین را بر آورده نماید و مرغ خوشخوان همانند آثار سنوات گذشته این بزرگوار ( حتی آثار منتشره این عزیز ارجمند در سالیان اخیر چون آه باران و حتی رندان مست که می‌توان آن را بخش دوم کنسرتی دانست که بخش اول آن آلبوم مرغ خوشخوان نام دارد ) چندان مقبول عموم واقع نگردید ... اگر چند این آلبوم می‌توانست با صدای خواننده جوانتر دیگری بسیار نیز مورد پسند قرار گرفته و تحسین نیز گردد ، البته نباید این نکته را نیز فراموش نمود که استاد شجریان بزرگ ، چون گذشته در انتخاب اشعار و ادای صحیح آنها در این آلبوم نیز چون آثار گذشته خود ماهرانه عمل نموده و منظور شاعر را از بیان شعر به مخاطب القاء نمود و در برخی موارد نشان داد اگرچند در دهه هفتم از زندگانی پربار خود به سر میبرد اما هنوز آن صلابت و قدرت را میتوان در صدای ایشان مشاهده نمود ،با این حال انتظارات از شجریان بزرگ بیش از این بود ... نقد جدی که بر آثار جدیداجرا شده توسط استاد شجریان وارد است آنکه متاسفانه چندیست این بزرگوار در اجراهای خود در کنسرتها و البومهای موسیقی تصانیف قدیمی را بارخوانی می‌نمایند ؛ که نمونه آن را می‌توان در آلبوم مرغ خوشخوان (اجرای مجدد تصنیف پیام نسیم با همان سبک و سیاق قبل ) و آه باران ( قطعات نوای نی با آهنگسازی مرتضی محجوبی و دیدی ای مه با آهنگ حسین یا حقی ) مشاهده نمود ، اگرچه بازخوانی تصانیف قدیم امریست که جدیدا هنرمندان بسیاری از جمله همایون شجریان ، سالار عقیلی علیرضا قربانی و بسیاری دگر از هنرمندان مان بدان روی آورده اند ، بازخوانی بیش از اندازه آثار بزرگان نشان از عدم خلاقیت و نبوغ در آهنگسازان امروزی دارد، که می تواند موسیقی ایرانی را در آینده با مشکلات بسیاری مواجه سازد . مرغ خوشخوان به سرپرستی مجید درخشانی و توسط انتشارات دل آواز در شهریور 1390 منتشر گردید

چند هفته پس از انتشار «مرغ خوشخوان » استاد ، خبر مسرت بخش دیگری اهالی موسیقی را خرسند نمود تا این بار منتظر انتشار آلبوم دیگر استاد بزرگ موسیقی ایرانی " شهرام ناظری باشند " شهرام ناظری پس از آنکه آلبوم سفر عسرت را با آهنگسازی بی نظیر فرخزاد لایق در سال 1388 منتشر و تحسین کارشناسان موسیقی را بخود جلب نموده و بسیاری از منتقدین خود را با انتشار سفر عسرت قانع نموده بود ، این بار با اثری نو و آلبومی جدید با نام " امیر کبیر " که از ساخته های پژمان طاهریست ، نام خود را دوباره بر سر زبانها جاری ساخت و علاقه مندان به این استاد موسیقی ایرانی را برای خرید این آلبوم جدید به فروشگاهها کشاند ؛ اما این آلبوم موسیقی چندان نیز مورد اقبال عمومی واقع نگشت و رضایت هواداران این عزیز را جلب ننمود .این آلبوم که ظاهرا اجرای زنده شهرام ناظری با گروه ایرانی در گرگان به سال 1389 بوده است با تمام نقدی که بر شیوه آهنگسازی اش ( و نه آواز ) به دلیل اقتباس از آثار بیاد ماندنی قدیم چون دود عود در برخی قطعات و تلفیق نا همگون قطعات آن میتوان روا داشت اما به اعتقاد نگارنده تنها ، آواز شهرام ناظریست که بسیاری از ایرادات عمده آهنگسازی این اثر را پوشانده است . میتوان دو تصنیف ریشه در خاک و امیر کبیر را میتوان جزو قطعات قابل اشاره و متفاوت این آلبوم معرفی نمود . وجود اشعار اعتراض گونه در تصنیف امیرکبیر و استفاده از ملودیهای متناسب با شعر وهمراهی صدای حماسی شهرام ناظری این قطعه موسیقی را بدل به ماندگارترین تصانیف اجرا شده در سنوات اخیر نموده است . علاقه و عشق ناظری به میهن خود برای علاقه مندان به هنر موسیقی ایرانی و شهرام ناظری ثابت گردیده است ، او هیچگاه در کنسرتهای خود وطن و دیارش را فراموش ننموده و همواره با لحن نهفته در آوازش که منبعث از دیار غیور کرد است ، آوازی را با اشعار زیباو دلنشین کردی اجرا مینماید ، این عشق و علاقه این بار اما رنگ و بویی دگر به خود گرفت و از شهر و دیار خود فراتر رفته و با سر دادن شعری زنده یاد مشیری در رثای امیرکبیر این بزرگمرد تاریخ ایران ، نام او را بیش از گذشته در اذهان جاری ساخت ... امیر کبیر با آهنگسازی پژمان طاهری و توسط انتشارات آوای باربد در ابان ماه 1390 منتشر گردید

اتفاق قابل اشاره و شاید مهم دیگر در سال 90 انتشار آلبوم موسیقی سیمرغ (بهمراه اجرای کنسرت ) به آهنگسازی حمید متبسم و آوازی از همایون شجریان که ماحصل همکاری 35 نوازنده و خواننده در قالب ارکستر سمفونیکی با همین نام بود ، فی الواقع کنسرت سیمرغ را میتوان در موسیقی ایرانی یک اتفاق دانست ، اتفاقی که جدای از نقدهایی که بر آن وارد است میتواند نقطه شروعی باشد برای تکمیل راه هنرمندی چون شهرام ناظری در شناسایی فردوسی بزرگ به جهانیان ؛ شهرام ناظری از سالیان قبل با پرداختن به اشعار فردوسی ، راه را برای فعالیت هنرمندان دیگر در این عرصه هموار نمود وحمید متبسم نیز در مقان یک آهنگساز به خوبی از عهده این کار بر آمد ؛ اگرچند ناظری را میتوان پایه گذار فردوسی خوانی در دوره کنونی قلمداد نمود اما تا کنون هیچ هنرمند و آهنگسازی پروژه ای چون سیمرغ و پرداختن به اشعار فردوسی را اینچنین گسترده و وسیع اجرا ننموده است ؛ به اعتقاد نگارنده اگر چند متبسم در انتخاب خواننده این اثر دقت چندان لازم را ننموده و میتوانست با انتخاب خواننده ای با لحنی حماسی تر بر تاثیر گذاری اشعار فردوسی را بر ذهن مخاطب بیش از آنچه منتشر نمود بیفزاید و از فضای تکراری و کسل کننده ای که گاها موسیقی خود را در بند آن میدید برون آید اما وی در این آزمون بزرگ با سربلندی پیروز گشته و باعث گردید تا نگاه ها به سوی فردوسی و اشعار آن بیش از گذشته توسط هنرمندانمان جلب گردد . این آلبوم در تیر ماه سال جاری توسط انتشارات نقطه تعریف منتشر گردید

اما در این سال اتفاقی دگر در موسیقی اصیل ایرانی ، در قالب تولید یک مجموعه صوتی رقم خورد ، و بازهم در کنار این اتفاق نیکو نام " همایون شجریان " خود نمایی میکرد ... شوق نامه پس از مدتها انتظار منتشر گشت ، آلبومی موسیقایی که بیش از آنکه بتوان آن را یک مجموعه صوتی نامید ، پروژه ای بود تحقیقی ماحصل فعالیت هنرمندان موسیقی اصیل ایرانی به سرپرستی محمدرضا درویشی که با مطالعه بر روی اشعاری منتسب به " عبدالقادر مراغه ای " موسیقی دان قرن نهم هجری ، بیست و چهار تصنیف منصوب به وی را از نغمه نگاری های عثمانی بازسازی نموده اند . این آلبوم موسیقی در قالب دو نوع بسته بندی متفاوت به مخاطبین عرض گشت ، نخست بسته ای کامل به همراه معرفی اعضای گروه و کتابچه ای که نتیجه تحقیقات گروه را بر روی آثار عبدالقادر مراغه ای مشخص می نمود به انضمام نغمه نگاری ، متن کامل اشعار و ادوار و سه سی دی حاوی اجراهای گروه نوازندگان و دوم ، تنها ، سه سی دی به همراه معرفی اعضای گروه . این تفاوت بسته بندی محصولات صوتی ، پیامی روشن در باره دو دیدگاهی که میتوان به ماهیت چنین بازسازی ای داشت ابلاغ میدارد ، ابتدا نگاهی تحقیقاتی به نتیجه فعالیت گروه و دیگری دیدی به عنوان یک فرآورده صوتی برای مخاطبین عام تر از اول .

تغییر لحن همایون شجریان در این آلبوم و آواز خوانی وی با هجاهایی که معنای مشخصی ندارند در نوع خود میتواند برای مخاطبین علاقه مند به عبدالقادر مراغه ای جالب توجه باشد ، در نقطه مقابل به دلیل سنگینی شعر و عدم آشنایی شنونده با شعر و شیوه بیان آوازی و حتی سازی ، این آلبوم موسیقی همانگونه که برای مخاطبین نوع اول میتواند جالب توجه باشد برای بسیاری دگر که با شعر حافظ و سعدی و مولانا انس و الفت گرفته اند چندان چنگی به دل نمیزند ... گذشته از همه مواردی که بدان پرداختیم شوق نامه را میتوان با دیدی والاتر از یک آلبوم موسیقی صرف نگریست ، و آن را به عنوان یک کار تحقیقاتی در کارنامه هنری همایون شجریان و محمدرضا درویشی ثبت نمود ... آلبوم شوق نامه در سه سی دی و در شهریور ماه 1390 منتشر گردید .

هنرمندان مطرح دیگری نیز آلبومهای موسیقی خود را منتشر نموده و روانه بازار کردند ، حسام الدین سراج با آهنگسازی میدیا فرج نژاد آلبوم راه بی نهایت را خواند که البته توفیق چندانی نداشته و آنچنان که باید مورد اقبال عموم واقع نگردید ، اگر چند باید بر این نکته نیز توجه داشت که انتظاری بیش از این از آهنگساز جوان این آلبوم میدیا فرج نژاد نباید داشت چرا که او هنوز در ابتدای راه است و میتوان آلبوم راه بی نهایت را به عنوان نقطه عطفی در میان فعالیتهای هنری وی بر شمرد ، نکته بسیار جالب توجه و در روش پخش راه بی نهایت آن بود که آهنگساز و تهیه کننده این اثر با دیدی تجاری نسبت به این اثر هنری نگریسته و پخش این آلبوم موسیقی را منحصر به فروشگاههای موسیقی ننمودند و با یاری جستن از شرکتهای پخش کننده بسته های فرهنگی با سابقه در این زمینه ، راه بی نهایت در سراسر کشور و سوپر مارکتهای بزرگ سطح شهر به راحتی و با هزینه ای مناسب قابل دسترس بود ، استفاده از روش پخش سوپر مارکتی آثار هنری و محصولات فرهنگی میتواند کمک بسیاری به عموم نماید تا بتوانند براحتی نسبت به تهیه محصولات فرهنگی مورد علاقه خود اقدام نمایند امری که متاسفانه در زمینه موسیقی اصیل ایرانی بسیار کم کاری شده است و پخش آثار موسیقی اصیل ایرانی محدود به معدود فروشگاههای عرضه محصولات صوتی و موسیقایی گشته است .

رقص انگشتان ( کیوان ساکت – تیر 90 ) ، سبوی تشنه ( سالار عقیلی – آوای باربد –آبان 90 ) ، بدرود با بدرود ( علی قمصری – آوای خورشید – اردیبهشت 90 ) ، بادبان شکسته ( حسین علیشاپور – چهارباغ – فروردین 90 ) ، جلوه گل ( علیرضا قربانی – آوای باربد – فروردین 90 ) ، چاووشی ( مجید درخشانی و پوریا اخواص – دی90 ) از جمله آثار دیگر تولیدی قابل اشاره در سال 1390 بودند ...

نگاهی به کنسرتهای هنرمندان در سال 90
از سویی دگر کنسرتهای بسیاری نیز توسط هنرمندان مان در داخل و خارج از کشور برگزار گردید و این بار بر خلاف اثار تولیدی شان با اقبال و استتقبال عموم مواجه شد . دو استاد بزرگ آواز ایران همچون سنوات گذشته با اجراهای منحصر بفرد خود تحسین علاقه مندان را بر انگیختند ؛ شهرام ناظری که سالهاست بر روی پروژه فردوسی خوانی فعالیتهای گسترده ای را انجام میدهد ، بار دیگر در داخل و خارج از کشور به همراه گروه فردوسی به اجرای برنامه پرداخته و همانند گذشته با اجراهای بی نقص ، تحسین حاضران را بر انگیخت . نوآوری های وی در عرصه آواز ایرانی و اجراهای متفاوت ایشان در هر کنسرت از نکات بارز هنری این هنرمند بزرگ آواز ایران است که ماندگاری کنسرتهای اجرا شده این هنرمند بزرگ را در ذهن علاقه مندان به ایشان بیش از پیش مینماید .

اما در کنار آن استاد مسلم آواز ایرانی ، شجریان بزرگ ، برنامه ها و اجراهای خود را در خارج از کشور ادامه داد و به لطف کم لطفی های مسئولین محترم فرهنگی کشور خیل هواخواهان این هنرمند عزیز را در حسرت اجرای کنسرت در داخل کشور گذارد ، شجریان که این روزها به همراه گروه جوان و تازه نفس خود با نام " شهنـــاز " به سرپرستی دگر استاد بزرگ تار نوازی ایران زمین " مجید درخشانی " ، فعالیتهای هنریش را ادامه میدهد کنسرتهای متعددی را در قالب تور های خارج از کشور برگزار کرد و این هنرمند بزرگ ایرانی ، بار دیگر هنر خود را به رخ جهانیان کشید ؛ نوازندگان جوان گروه شهناز که اکنون علاوه بر جوانی خود ، تجاربی گرانبار از همنشینی با دو استاد بزرگ موسیقی ایران زمین کسب نموده اند دگر همانند روزهای آغازین فعالیت خود نیستند و با اعتماد به نفسی والا ، برای اجرا در دیار خود لحظه شماری میکنند ... با جدایی همایون ، فرزند خلف خسرو آواز ایران و ادامه فعالیت هنری اش به صورت مستقل در موسیقی ایرانی ، شجریان پدر این بار فرزند دیگرش را در گروه شهناز باخود همراه نمود ؛ مژگان شجریان فرزند سوم این خانواده هنرمند ، نوازنده سه تار گروه شهناز (و در مقاطعی همخوان )و کارشناس ارشد طراحی گرافیک و نیز کارشناس موسیقی از دانشکده هنر میباشد و قبل از همنشینی با پدر در کنسرتهای خود ، همکاری اش را با طراحی جلد آثار شجریان پی میگرفت...

از کنسرتهای این دو استاد آواز ایران که بگذریم هنرمندان نام آور بسیاری طی این سال برنامه ها و کنسرتهای متعددی را اجرا نمودند که عمدتا در پایتخت متمرکز گشته بود ؛ اولین کنسرت سال 90 را استاد حسین علیزاده برگزار نمود ،تالار وحدت در 22 الی 26 فروردین ماه میزبان کنسرت دونوازی استاد حسین علیزاده و مجید خلج بودبا توجه به نظر حسین علیزاده که از تکنوازان و بداهه‌پردازان چیره‌دست ایران به شمار می‌رود، تمام مدت زمان برنامه به بداهه‌نوازی به شکل تکنوازی و دونوازی اختصاص یافت .

در اردیبهشت ماه اما برخی شهرهای ایران میزبان کنسرتهای برخی هنرمندان بودند ، جلال ذوالفنون به همراه گروهش در قزوین و همایون شجریان و گروه حصار نیز در اصفهان و بندر عباس برنامه هایی را اجرا نمودند .

میتوان مهم ترین کنسرت خرداد ماه را کنسرت گروه دستان به همراه سالار عقیلی دانست ، دستانیها این بار دچار اندکی تغییر و تحول شده بودند و خبری از حسین بهروزی نیا یکی از ستونهای اصلی این گروه و نوازنده چیره دست بربط نبود و جای وی را شهرام غلامی پر کرده بود ، این خلاء شائبه جدایی حسین بهرزوی نیا را از گروه دستان تقویت نمود . همچنین رجیب چاکرا بورتی نوازنده هندی ساز سارود نیز به جمع نوازندگان گروه اضافه شده بود ، پس از تجربه موفق کنسرت همایون شجریان و دستانیها که در سال 1387 برگزار گردید کنسرت شش شبه دستانیها که از 19 الی 25 خرداد ماه در تالار وحدت برگزار گردید انتظارات را آنطور که باید ، برآورده ننمود ؛ در این ماه سیمین غانم ، مجید درخشانی و گروه خورشید، و همچنین همایون خرم ( در رشت ) نیز به کنسرتهایی را برگزار نمودند.

اما تیرماه 90 یکی از ماههای شلوغ برای موسیقی ایرانی بود کنسرت یادبود استاد فرامرز پایور ( 5 تیر ) ،اجرای گروه کامکارها در لهستان ( 14-8 تیر ) کنسرت ارکستر سمفونیک تهران به رهبری شهرداد روحانی ( 31-25 تیر , تالار وحدت ) و کنسرت همایون شجریان با همراهی ارکستر بزرگ سیمرغ به آهنگسازی حمید متبسم (17-13 تیر , تالار وحدت ) از جمله مهمترین کنسرتهای برگزار شده در این ماه بود . شهرداد روحانی رهبر مرد حاذق موسیقی ایرانی که تجربه همکاری با بزرگان موسیقی کلاسیک جهان چون یانی و رهبری ارکسترهای بزرگ جهان چونان ارکستر سمفونیک لندن، ارکستر رویال فیلارمونیک، اسلواک فیلارمونیک، کلرادو سمفونی، نیوجرسی سمفونی، مینه سوتا سمفونی و سن دیه گو سمفونی را در روزمه هنری خود ثبت نموده است ، با حضورش در ایران و قبول مسئولیت رهبری ارکستر سمفونیک تهران نگاهها را به سوی خود جلب نمود و با اجرای برنامه ای زیبا و البته بسیار پرحاشیه نشان داد بی جهت نیست نام او در کنار مشهور ترین رهبران ارکستر سمفونیک جهان میدرخشد ، اما اتفاق تلخ جدایی وی از ارکستر سمفونیک تهران ، باز هم این تشکل بزرگ را برای بار چندم بدون رهبر گذاشت ، عدم پرداخت حقوق کارکنان و نوازندگان و برخوردهای غیر حرفه ای عده ای ! باعث گردید تا روحانی نیز چون فخرالدینی و علی رهبر ،عطای کار کردن در ارکستر سمفونیک تهران را به لقایش بخشیده و برای همیشه از ایران برود .

شیرینی خبر همنشینی اساتید موسیقی ایرانی در کنار یکدیگر و اجرای کنسرت این عزیزان در ایران از تلخی جدایی روحانی از ارکستر سمفونیک تهران کاست .... شهرام ناظری و حسین علیزاده بهمراه بزرگانی دیگر چون اردشیر کامکار ، فرچ پوری ، فیروزی حدادی در 5 مرداد ماه در قالب گروهی با نام " دوستی " کنسرت خود را در ایران با نام " ترنم در هوای بی چگونگی " آغار نمودند . استقبال از این کنسرت در حدی بود که در ساعات اولیه اعلام پیش فروش بلیطهای کنسرت ، تمام بلیطها برای هر سه شب به اتمام رسید که این خود نشان از پایان انتظار هنر دوستان برای این همنشینی بود ، به شهادت بسیاری از هنرمندان چون هوشنگ کامکار کنسرت گروه دوستی یکی از بهترین کنسرتهای سالیان اخیر بود ، این سخن یک ادعا نبود بلکه به واقع اجراهای هنرمندانه و زیبای نوازندگان نام آشنای موسیقی باعث گردید که بسیاری از کارشناسان متفق النظر گردند که ترنم در هوای بی چگونگی اجرایی بی نقص و کم نظیر بود ، علاوه بر آن حس زیبای همنشینی حسین علیزاده و شهرام ناظری دو استاد مسلم موسیقی ایرانی پس از بیست سال در کنار یکدیگر ، باعث خلق فضایی نوستالژیک گشته بود که حاضران در جمع را نیز تحت تاثیر خود قرار داده بود ... اما جدای از اجرای بی نقص دوستان دوستی ، باز هم همانند سایر کنسرتهای شهرام ناظری بزرگ این کنسرت نیز از عدم طراحی مناسب صحنه ، دکور و حتی لباس اعضای گروه در رنج بود ، شایسته است این عزیزان در کنسرتهای آتی خود توجه بیشتری بر این موارد نمایند تا مخاطبین نیز بتوانند با قرار گرفتن در فضای حاکم بر شعر موسیقی لذت وافری از حضور در کنسرتها برده و خاطره ای خوش از این حضور را برای خود رقم زنند ... اما کنسرتهای دیگری نیز توسط هنرمندان در این ماه برگزار گردید کنسرت ارکستر ملی ایران در سالن همایشهای برج میلاد تهران ، کنسرت گروه همساز و مسعود شعاری در فرهنگسرای نیاوران تهران و کنسرت کیوان ساکت و سینا سرلک در سالن ارم جزیره کیش از جمله این برنامه های موسیقی بودند ...

آخرین ماه از نیمه اول سال 90 نیز با برگزاری کنسرتهای دیگری پیگیری گردید که مهمترین آنها کنسرت گروه شمس و علیرضا قربانی با نام بر " سماع تنبور " بود ، پور ناظری ها همانند سالیان گذشته خود خوش درخشیدند و همانند با همراهی صدای گرم علیرضا قربانی لحظاتی ماندگار برای حاضرین ثبت و ضبط کردند ، همزمان با اجرای این کنسرت آلبوم صوتی و تصویری بر سماع تنبور نیز ضبط و در اواسط بهمن ماه وارد بازار موسیقی گردید ، این کنسرت از 19 الی 21 شهریور ماه در تالار وحدت تهران برگزار گردید ، در این ماه سالار عقیلی به همراه ارکستر ملی اصفهان در اصفهان و سیمین غانم در شیراز کنسرتهای خود را برگزار نمودند ...

نیمه دوم سال نیز با اجراهای پرباری همراهی بود ؛ اجرای ارکستر ملی ایران با آواز خواننده جوان خوش صدا و آتیه دار موسیقی ایران محمد معتمدی و تکنوازی تار استاد حسین علیزاده ، کنسرت گروه کامکارها در سالن میلاد نمایشگاه بین المللی تهران و کنسرت ارکستر سمفونیک مهرنوازان به رهبری استاد فرهاد فخرالدینی و آواز سالار عقیلی از مهمترین اجراهای این ماه بودند .

اما میتوان مهمترین ماه سال را آبان ماه نامید چراکه برگزاری حدود هفت کنسرت از اساتید بزرگ موسیقی این ماه را تبدیل به موسیقایی ترین ماه سال نمود ، اجرای مجدد گروه دوستی در تهران و شیراز ، کنسرت محمدرضا لطفی و گروه شیدا ، کنسرت ارکستر ملی ایران با صدای علیرضا قربانی ، کنسرت همایون شجریان و همنوازان حصار و کنسرت شهرام ناظری و گروه فردوسی در دانشگاه تهران از جمله مهمترین کنسرتهای این ماه بودند .

محمدرضا لطفی نیز همانند گذشته با حضوری پرحاشیه در این ماه با پای برهنه ، پای بر میدان گذاشت ؛ او در نشستی مطبوعاتی که در هشتم آبان ماه در موسسه خود ( آوای شیدا ) برگزار نمود از برخی مواضع دولت در زمینه عدم حمایت از موسیقی انتقاد کرد ، بالفعل نمودن شهرام ناظری و هنگامه اخوان سخن گفت ، از حسین علیزاده که مدتهاست از پله آموزشگاه ایشان بالا نیامده اند انتقاد کرد و از عدم پاسخ ایشان به دعوت محمد رضا لطفی برای مذاکره در خصوص حضور در کنسرت دوستی انتقاد کرد ، او همچنین چهره جدیدی در آواز ایرانی با نام علیرضا فریدون پور را معرفی نموده و به بررسی نقاط قوت صدای ایشان پرداخت . اما کنسرت ایشان نیز چون گذشته چندان بی حاشیه نبود , اولین حاشیه کنسرت وی با ورود محمد رضا لطفی با پای برهنه بر روی صحنه رقم خورد که البته مسئله جدیدی نیست و بارها این مسئله را در کنسرتهای جدید ایشان مشاهده نموده ایم اگر چند انتقاداتی نیز بر شیوه بداهه نوازی ایشان وارد بود اما حضور علیرضا فریدون پور وتجربه صدای جدید ایشان که البته قبل از این کنسرت نیز آلبومی با نام " یک نگه کرد و گذشت " با صدای ایشان منتشر گشته بود برای مخاطبین جالب توجه بود . اما آقای لطفی ، پس از کنسرت نیز حاشیه های خود را رها ننموده و در ادامه سلسله انتقادات بر علیه هنرمندان ، این بار استاد شجریان را از انتقادات خود بی نصیب نگذاشت ؛ ... بسیاری از هنرمندان و دوستداران موسیقی اصیل ایرانی ، معتقدند دیگر لطفی ، لطفی ندارد !

تعطیلی دوماهه برنامه های موسیقی به دلیل ایام عزاداری محرم و صفر نیمه دوم سال را اندکی کم کار تر از نیمه اول آن نمود کما اینکه هنرمندان در ماههای پایانی این سال در تدارک برنامه ها و کنسرتهای خود در سال آینده بوده و برنامه چندانی برای ماههای پایانی این سال نداشته اند .

گذشته از اینها با نگاهی که به کنسرتهای برگزار شده در سال جاری گردید ( بدون احتساب گروههای شهرستانی که در حوزه فعالیت خود در شهرستانها مشغول اجرای کنسرت بوده اند و نیز کنسرتهای بسیار خارج از کشور ) که تعداد آنها به حدود بیش از چهل کنسرت میرسد میتوان پی به تعداد بالای کنسرتهای برگزار شده در سال جاری برد و از این قضیه نیز خرسند گشت ؛ هنرمندان بسیاری در طی ماههای سال 90 بارها هنر خود را به علاقه مندان و دوستداران خود عرضه نمودند از فرهاد فخرالدینی که مدتها دور از صحنه بود گرفته تا همنشینی دوباره اساتید در کنار هم پس از سالیان دراز . میتوان در بین هنرمندانی که در سال 90 به اجرای کنسرت پرداختند حسین علیزاده را پرکارترین آنها برشمرد اجرای کنسرت بداهه نوازی به همراه مجید خلج در تهران و با همراهی کیهان کلهر در تور اروپایی ؛ اجرای چندین باره ایشان در قالب کنسرت گروه دوستی در تهران و شیراز و همراهی با ارکستر ملی ایران به عنوان تکنواز ، تقویم کاری پر باری را در سال جاری برای ایشان رقم زد . اما به اعتقاد راقم این سیاهه ، کیفیت آلبوم های تولید شده سال جاری در مقایسه با کنسرتهای برگزار شده در این سال از در مقام بسیار پائینتری قرار داشت به نحوی که اساتید موسیقی چون شجریان و ناظری نیز هیچ یک نتوانستند انتظارات را آنطور که باید بر آورده نموده و آثاری را به بازار ارائه نمایند که مورد پسند عموم مخاطبین قرار گرفته و تبدیل به آثار هنری ماندگاری در کارنامه هنری شان گردد ، هنرمندان دیگر نیز چنین بودند و هر یک به نوعی نتوانستند انتظارات را برآورده نمایند . در این بین اما نبودن نام علیرضا افتخاری در میان خوانندگان بسیار جلب توجه می نمود خواننده ای که در دورانی نه چندان دور و در طی یک سال چندین آلبوم موسیقی را روانه بازار می نمود که جملگی به اعتقاد بسیاری از اهل فن فاقد بار هنری چندانی بودند در سالی که سپری گردید روز و روزگاری کاملا آرام و بی حاشیه را گذراند ...

اتفاقات تلـــخ

اما در این سال نیز موسیقی ایرانی همانند سنوات گذشته درگیر حواشی تلخ و ناخوشایندی بود و در کنار آن نیز برخی اتفاقات امیدوار کننده نیز حادث گردید لغو بی دلیل کنسرت شهرام ناظری و گروه فردوسی در شیراز که قرار بود در فروردین ماه در این شهر برگزار گردد را میتوان به عنوان اولین اتفاق ناخوشایند و البته تکراری سال نود عنوان نمود ؛

اتفاقی که بارها و بارها در شهرهای مختلف کشور حادث گردیده است , شهرام ناظری نیز در واکنش به این اتفاق ناخوشایند عنوان کرد : پوستمان در این راه کلفت شده است ... همایون شجریان دومین قربانی لغو کنسرتها بود ، این اتفاق اما ، اینبار در تبریز حادث گردید دلیل لغو این کنسرت نیز در نوع خود جالب و البته تامل برانگیز بود : استفاده از نوزاندگان زن ! ، اگر چند علی قمصری سرپرست و آهنگساز خلاق گروه ایراد گرفته شده مسئولان آذری را ، مبنی بر حذف نوازنده زن از گروه برطرف نمود ، اما این مجوز برگزاری این کنسرت در تبریز صادر نگشت ؛

میتوان سومین اتفاق و حاشیه ناخوشایند موسیقایی سال نود را به متعلق به شهرداد روحانی دانست ؛ اوکه در واکنش به عدم پرداخت حقوق معوقه شش ماهه کارکنان و نوازنده گان ارکستر سمفونیک تهران را برای همیشه ترک گفت و عطای رهبری ارکستر سمفونیک ، در ایران را به لقایش بخشید ، ترجیح داد فعالیتهای هنری اش را کما فی السابق در آن طرف آبها ادامه دهد ... واکنشهای مسئولین موسیقی به جدایی روحانی از ارکستر سمفونیک در نوع خود جالب بود ,

اما یکی از تلخ ترین و مهمترین حواشی ناخوشایند این سال موسیقی را باید به برکناری " ارسلان کامکار " مایستر ارکستر سمفونیک تهران پس از بیست و نه سال نوازندگی در این ارکستر و در آستانه بازنشستگی نسبت داد همان هنرمندی که بارها و بارها در مواقع بحرانی با اندوخته گرانبار سالیان اش یار و همراه این ارکستر بود . ارسلان کامکار پس از بیست و نه سال فعالیت از ارکستر سمفونیک تهران در گزینش وزارت ارشاد رد شد ! محمد میر زمانی مدیر مرکز موسیقی وزارت ارشاد در واکنش به این رد صلاحیت عنوان کرد : ارسلان کامکار نیروی آزمایشی ارکستر سمفونیک تهران بوده است ...

روزها و ساعات پایانی 1390 را سپری میکردیم که خبری تلخ و جانسوز اهالی موسیقی را در بهت و غمی سنگین فرو برد ، در روز بیست و هشتم اسفندماه استاد جلال ذوالفنون دار فانی را وداع گفته و از میان ما رفتند . این هنرمند بزرگ که در دوران حیات خود با آثار ماندگارش در ذهن بسیاری از مردم خاطره ساز گشته بودند ، در اثر سکته قلبی دار فانی را وداع گفتند ؛ روحشان شاد ، و بدینسان تلخترین اتفاق سال 90 ثبت گردید ...

اتفاقات نیکو

نباید از اتفاقات خوب موسیقی که در سال نود نیز حادث گشت گذشت ، میتوان ارزنده ترین این اتفاقات موسیقایی را اعطای مجوز آلبوم مرغ خوشخوان با صدای استاد محمدرضا شجریان پس از دو سال معطلی در راهروهای وزارت ارشاد دانست . این اتفاق مبارک پنجره امیدی را به سوی هواخواهان شجریان بزرگ گشود تا در آینده ای نه چندان دور شاهد برگزاری کنسرت این هنرمند بزرگ ایران زمین در داخل کشور باشند ...

نخستین نمایشگاه سازهای ابداعی استاد شجریان که در تهران برگزار شد میتوانست در نوع خود یکی از اخبار روز موسیقایی سال نود تلقی گردد که اینگونه نیز گردید ، استاد , نتیجه سالها فعالیت خود بر روی ساز سنتور و سایر سازهای ایرانی را در قالب نمایشگاهی به عرضه عموم گذاشت تا نشان دهد جدای از آنکه در عرصه آواز ایرانی بی همتاست ، تسلط ، تبحر و آشنایی اش بر صدای سازهای ایرانی آنچنان بالاست که جای خالی بسیاری از از صداها را در ارکستراسیون موسیقی اصیل احساس نموده و نسبت به ساخت آنها با دقت و ظرافت خاص و مثال زدنی اقدام نماید .

اما همزمان با سی سالگی گروه شمس و برگزاری کنسرت نوروزانه این گروه در آمریکا ، نشان لیاقت شورای شهر سانفرانسیسکو به کیخسرو پور ناظری به پاس فعالیت فرهنگی گروه شمس در عمر ۳۰ ساله خود و معرفی جشن بزرگ ایرانی نوروز در امریکا به این گروه تعلق گرفت . در این نشان آمده است : « با تحسین تعهد مستمر گروه شمس به دلیل تلاش برای رسیدن به جایگاه یکی از بهترین گروه‌های روی صحنه ایران، برای اشاعه فرهنگ ایرانی در جهان با استفاده از سازهای گوناگون و سبک متمایز در تدوین موسیقی برای همگان، شورای شهر و منطقه سن فرانسیسکو نشان لیاقت را با سپاس تقدیم می‌کند. »

اما در ماههای پایانی سال نود اتفاق مهم دیگری نیز حادث گردید و آن برگزاری جشنواره موسیقی فجر بود که با حضور هنرمندانی چون جلال ذوالفنون ، مسعود شعاری و کیوان ساکت ( در بخش جنبی ) همراه بود که البته این جشنواره نیز همانند سالیان قبل از بار کیفی مطلوبی برخوردار نبود ...

در این بین میتوان اجرای کنسرت گروه دوستی را یکی از خوشایندترین اتفاقات موسیقی در سال نود دانست ، اتفاقی که نه از نگاه اجرای یک کنسرت بایستی آن را پر ارزش دانست ( اگر چند میتوان آن را با کیفیت ترین کنسرت اجرا شده سال نود معرفی کرد ) که اهمیت آن را همنشینی مجدد اساتید موسیقی ایرانی در کنار یکدیگر زد ؛ قرار گرفتن بزرگانی چون حسین علیزاده ، شهرام ناظری ، اردشیر کامکار ، سعید فرج پوری ، محمد فیروزی ، پژمان حدادی ، سینا جهان آبادی ، بهنام سامانی و سیامک جهانگیری در کنار یکدیگر و اجرای موسیقی توسط این بزرگان در قالب یک کنسرت آنهم دو بار در یک سال ، در طی سالیان قبل برای علاقه مندان به این هنرمندان میتوانست یک آرزوی دست نیافتنی تلقی گردد ؛ حضور احتمالی استاد شجریان در آینده در کنار این عزیزان نیز میتواند خبر خوشی برای علاقه مندان باشد ، به اعتقاد نگارنده نیت موسسان گروه برای گرد هم آوری اساتید وهنرمندان قدیم موسیقی در کنار هم و اجرای مجدد کنسرت این بزرگان با یکدیگر که در سنوات گذشته تبدیل به یک رویا گشته بود بسیار بسیار ارزشمندتر از برگزاری کنسرتش بوده و میتواند نقطه عطفی در موسیقی اصیل ایرانی محسوب گردد تا شاید دگر بار شاهد خلق آثاری ماندگار از این عزیزان در کنار هم گردیم ...

سال نود نیز هر چه بود تمام شد ، بد یا خوب ، زشت یا زیبا ، تلخ یا شیرین ، بسیاری انتقاد کردند ، بسیاری دگر انتقاد شنیدند ، برخی خم به ابرو نیاورند وکار خود کردند و گروهی دگر طاقت نیاورده و پاسخ دادند ، استعدادهای بسیاری در این سال شکوفا شدند و عزیزان و بزرگان بسیاری نیز از دست شدند...

گذشت و تمام شد در یک چشم به هم زدن ، بسیار زودتر از آنکه تصورش را میکردیم شمیم بهار و آواز بلبلان را احساس نمودیم . در این ماههای و روزهای سپری شده بر هر آنچه که مایه مباهات بود میبالیم و هر آنچه که برایمان ناگوار بود را به دست باد بهاری میسپاریم تا روز و روزگاری نیکو را به یاری یکدیگر بسازیم ،

آینده در راه است ، حال ، آینده را بسازیم تا گذشته ای ماندگار داشته باشیم ...